Seraphim was at Mar Saba in 1965 when the relics of St Saba were returned from Venice. So he was there at least within seven years of Morton Smith's discovery. He is in this video
https://youtu.be/_i_xf0OGUZ4?si=CWBmQJxdq2TsGqk-
Prior to the reception of the holy relic, the Pope of Rome, Paul V, and the Patriarch of Jerusalem, Benedict, were consulted to determine delegations, dates, ceremonies and other issues related to the delivery and reception.
On the part of the Patriarchate of Jerusalem, the delegation was appointed, which included the Archbishop of Jordan (currently Metropolitan of Caesarea), Mr. Basilios, Archimandrite Theodosios, Abbot of Bethany, Archimandrite Seraphim, Abbot of Lavra, and Hierodeacon (currently Metropolitan of Nazareth), Mr. Kyriakos.
Elder Seraphim had special love and reverence for Saint Savva. He explained the following to his monks after the recollection of the holy relic: "The Pope," he said, "did not give us the holy relic because he loved us, but because it often appeared to him and bothered him to return to his monastery. When the Pope died who did not consider the Saint, he appeared again to his successor. But also in the temple where his holy relic was treasured in a glass urn, he was banging on the glass, making noises, disturbing the guards and the Latin monks."
Saint Savvas, whom the Elder Seraphim greatly respected, reciprocated the Elder's love and claimed him to take part in the re-collection of his holy tent from Venice in 1965. The blessed patriarch Benedict had then decided: "The abbot of Saint Savvas must to definitely go." Teasing the Elder Seraphim, the patriarch once said: "In your time, Father Seraphim, Saint Savvas has returned!", and the Elder Seraphim, rebutting and returning the compliment, replied: "No, in your time, Your Beatitude!".
Τήν Πέμπτην, 13ην/26ην Ὀκτωβρίου 2023, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ μνήμη τῆς ἐπανακομιδῆς τοῦ λειψάνου τοῦ ὁσίου πατρός ἡμῶν Σάββα τοῦ ἡγιασμένου.
Κατά τήν ἡμέραν αὐτήν, ἡ Ἐκκλησία ὅλη, ἰδίᾳ ἡ τῶν Ἱεροσολύμων, ἐνθυμεῖται ὅτι τήν 13ην /26ην Ὀκτωβρίου τοῦ ἔτους 1965 ἔφθασεν εἰς Ἱεροσόλυμα τό λείψανον τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα τοῦ ἡγιασμένου ἀπό τήν Βενετίαν, εἰς τήν ὁποίαν εἶχε μετενεχθῆ ὑπό τῶν Σταυροφόρων. Τό τίμιον και ἄφθαρτον λείψανον τοῦ ὁσίου Σάββα ἐδόθη εἰς τήν ἐκκλησίαν, εἰς τήν ὁποίαν ἀνήκει ὑπό τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας μετά τήν ἄρσιν τῶν ἀναθεμάτων καί τήν ἔναρξιν διαλόγου μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου καί τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας τό ἔτος 1964.
Διά τήν μετακομιδήν τοῦ λειψάνου μετέβησαν τότε εἰς Βενετίαν οἱ μακαριστοί Μητροπολίτης Πέτρας Γερμανός καί Καισαρείας Βασίλειος, ὁ Πνευματικός τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα Ἀρχιμανδρίτης π. Σεραφείμ καί ὁ νῦν Μητροπολίτης Ναζαρέτ κ. Κυριακός, ὤν τότε διάκονος. Μετά τήν ὑποδοχήν εἰς τήν πύλην τοῦ Δαυΐδ, τό λειψανον ἐτέθη διά προσκύνησιν ἐπί μίαν ἑβδομάδα εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως καί ἀκολούθως μετηνέχθη εἰς τήν Μονήν, τήν ὁποίαν ὁ Ὅσιος Σάββας ἵδρυσε διά νά παραμένῃ πηγή εὐλογίας καί ἰάσεως τῶν Ἁγιοσαββιτῶν Πατέρων καί τῶν προσκυνητῶν.
Τό γεγονός τοῦτο ἑωρτάσθη κατά τό ἔτος τοῦτο δι’ ἀγρυπνίας ὑπό τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς, προεξάρχοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ, συλλειτουργούντων, τοῦ Πνευματικοῦ τῆς Μονῆς π. Εὐδοκίμου, τοῦ ἡγουμένου τῆς Μονῆς τῶν Ποιμένων καί Μπετζάλλας Ἀρχιμανδρίτου π. Ἰγνατίου, ψάλλοντος τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Συμεών, μετεχόντων μελῶν τοῦ ποιμνίου ἐκ τῶν κατεχομένων μόνον περιοχῶν Βηθλεέμ, Μπετζάλλας καί Χωρίου τῶν Ποιμένων, οὐχί δέ καί ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, λόγῳ τῆς κρατούσης ἐμπολέμου καταστάσεως, ἀποστείλαντος ὅμως τήν κάτωθι προσφώνησιν Αὐτοῦ:
«Φῶς ἀνέτειλε τῷ δικαίῳ καί τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ εὐφροσύνη, εὐφράνθητε δίκαιοι ἐν τῷ Κυρίῳ καί ἐξομολογεῖσθε τῇ μνήμῃ τῆς ἁγιωσύνης αὐτοῦ», (Ψαλμ. 96, 11-12). [Φῶς ἀνέτειλε εἰς τούς δικαίους καί εὐφροσύνη εἰς τούς εὐθεῖς κατά τήν καρδίαν. Εὐφράνθητε δίκαιοι διά τοῦ συνδέσμου σας μετά τοῦ Κυρίου καί ἀναπέμψατε δοξολογίαν μνημονεύοντες τήν Ἁγιότητά Του], ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμῳδός.
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,
Δόξαν καί εὐχαριστίαν ἀναπέμπει σήμερον τῷ ἁγίῳ Τριαδικῷ Θεῷ ἡ τῶν Ἱεροσολύμων ἁγία Ἐκκλησία ἐπί τῇ ἐπανακομιδῇ τοῦ ἱεροῦ σκηνώματος Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου ἐν τῇ ὁμωνύμῳ Λαύρᾳ αὐτοῦ.
Ἡ ὑπό τῆς ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ἀποδιδομένη τιμή εἰς τά ἱερά λείψανα τῶν ἁγίων αὐτῆς ἀποτελεῖ πρᾶξιν πίστεως καί ὁμολογίας εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί τοῦτο διότι κατά τόν θεῖον Παῦλον, «εἰ δέ ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἐστιν οὐδέ Χριστός ἐγήγερται· εἰ δέ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, κενόν ἄρα τό κήρυγμα ἡμῶν, κενή δέ καί ἡ πίστις ὑμῶν», (Α’ Κορ. 15, 13-14).
Κατά τήν μαρτυρίαν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τά λείψανα τῶν ἁγίων διακρίνονται διά τήν χάριν αὐτῶν, τήν ἐκπηγάζουσαν ἐκ τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄς ἀκούσωμεν τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου λέγοντος: «ἔστι γάρ, ἔστι τόν μετά πίστεως ἐνταῦθα παραγινόμενον μεγάλα καρπώσασθαι ἀγαθά· οὐδέ γάρ τά σώματα μόνον ἀλλά καί αὐταί αἱ θῆκαι τῶν ἁγίων πνευματικῆς εἰσι πεπληρωμέναι χάριτος. Εἰ γάρ ἐπί Ἐλισσαίου τοῦτο συνέβαινε, καί θήκης νεκρός ἁψάμενος τοῦ θανάτου τά δεσμά διέρρηξε καί πρός ζωήν ἐπανῆλθε πάλιν πολλῷ μᾶλλον νῦν ὅτε δαψιλεστέρα ἡ χάρις, ὅτε πλείων ἡ τοῦ Πνεύματος ἐνέργειά ἐστι, καί θήκης μετά πίστεως ἁψάμενον πολλήν ἐκεῖθεν ἐπισπάσασθαι δύναμιν. Διά τοῦτο καί τά λείψανα τῶν ἁγίων εἴασεν ἡμῖν ὁ Θεός, βουλόμενος ἡμᾶς πρός τόν αὐτόν ἐκείνοις χειραγωγῆσαι ζῆλον, καί λιμένα τινά παρασχεῖν καί παραμύθιον ἀσφαλές τῶν ἀεί καταλαμβανόντων ἡμᾶς κακῶν». [Καί ἁπλούστερον· διότι εἶναι δυνατόν, εἶναι δυνατόν ἐκεῖνος πού ἔρχεται ἐδῶ μέ πίστιν νά καρπωθῇ μεγάλα ἀγαθά, διότι ὄχι μόνον τά σώματα, ἀλλά καί οἱ ἴδιες οἱ λάρνακες τῶν ἁγίων εἶναι γεμάτες ἀπό πνευματικήν χάριν. Ἐάν δηλαδή αὐτό συνέβηκε στήν περίπτωσιν τοῦ [Προφήτου] Ἐλισσαίου καί νεκρός πού ἄγγιξε τήν λάρνακα ἔσπασε τά δεσμά τοῦ θανάτου καί ἐπανῆλθε πάλι στήν ζωή, πολύ περισσότερο τώρα πού ἡ χάρις εἶναι ἀφθονότερη, τώρα που ἡ ἐνέργεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος εἶναι περισσότερη, ἐκεῖνος πού θά ἀγγίξῃ λάρνακα μέ πίστιν, θά λάβῃ πολλήν δύναμιν ἀπό ἐκεῖ. Διά τοῦτο καί μᾶς ἄφησε ὁ Θεός τά λείψανα τῶν ἁγίων, θέλοντας νά μᾶς ὁδηγήσῃ πρός τόν ἴδιον ζῆλον μέ ἐκείνους καί νά μᾶς προσφέρῃ κάποιο λιμάνι καί ἀσφαλῆ παρηγοριά διά τά κακά πού μᾶς συμβαίνουν πάντοτε].
Τό γεγονός ὅτι τά ἱερά λείψανα τῶν ἁγίων εἶναι φορεῖς τῆς χάριτος τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποτελεῖ τρανήν ἀπόδειξιν ὅτι τά νεκρά σώματα τῶν δικαίων καί ἁγίων καταγγέλλουν τήν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ ὡς ἐναργέστατα διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός λέγων: «Οὗτοι ταμιεῖα Θεοῦ καί καθαρά γεγόνασι καταγώγια· ἐνοικήσω γάρ ἐν αὐτοῖς», ὁ Θεός φησι, «καί ἐμπεριπατήσω καί ἔσομαι αὐτῶν Θεός», (Β’ Κορ. 6,16). «Ὅτι μέν οὖν ψυχαί δικαίων ἐν χειρί Θεοῦ καί οὐ μή ἅψηται αὐτῶν βάσανος», (Σοφ. Σολ. 3,1) φησίν ἡ θεία Γραφή. Ὁ θάνατος γάρ τῶν ἁγίων ὕπνος μᾶλλόν ἐστι ἤ θάνατος. «Ἐκοπίασαν γάρ εἰς τόν αἰῶνα καί ζήσονται εἰς τέλος», (Ψαλμ. 48,9-10) καί «Τίμιος ἐναντίον Κυρίου ὁ θάνατος τῶν ὁσίων αὐτοῦ», (Ψαλμ. 115,6). Τί οὖν τιμιώτερον τοῦ ἐν χειρί εἶναι Θεοῦ; Ζωή γάρ ἐστιν ὁ Θεός καί φῶς καί οἱ ἐν χειρί Θεοῦ ὄντες ἐν ζωῇ καί φωτί ὑπάρχουσιν».
[Καί ἁπλούστερον· Αὐτοί ἔγιναν ναοί τοῦ Θεοῦ καί καθαρά καταλύματα «ἐνοικήσω γάρ ἐν αὐτοῖς», λέγει ὁ Θεός «καί ἐμπεριπατήσω καί ἔσομαι αὐτῶν Θεός», ὅτι λοιπόν «ψυχαί δικαίων ἐν χειρί Θεοῦ καί οὐ μή ἅψηται αὐτῶν βάσανος» τό λέγει ἡ θεία Γραφή· διότι ὁ θάνατος τῶν ἁγίων εἶναι μᾶλλον ὕπνος παρά θάνατος. «Ἐκοπίασαν γάρ εἰς τόν αἰῶνα καί ζήσονται εἰς τέλος» καί «τίμιος ἐναντίον Κυρίου ὁ θάνατος τῶν ὁσίων αὐτοῦ». Τί λοιπόν πιό πολύτιμο ὑπάρχει ἀπό τόν νά εἶναι κανείς στά χέρια τοῦ Θεοῦ; Διότι ὁ Θεός εἶναι ζωή καί φῶς καί ὅσοι βρίσκονται στά χέρια τοῦ Θεοῦ ὑπαρχουν στή ζωή καί στό φῶς].
Αὐτό τοῦτο ἀκριβῶς εἶναι ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ, τό φῶς δηλονότι καί ἡ ζωή τοῦ Θεοῦ. «Ἐγώ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἔξει τό φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰωάν. 8,12). Καί «ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καί ἡ ζωή», (Ἰωάν. 11,25), λέγει Κύριος.
Ὁ Πατήρ ἡμῶν Σάββας ἠκολούθησε τόν Χριστόν, περιπατῶν ἐν τῷ φωτί Αὐτοῦ, διό καί ἔλαβε τό φῶς τῆς ζωῆς, τοὐτέστιν τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ ἀφ’ ἑνός, καί ἔτυχε τῆς ἀφθαρτοποιήσεως τοῦ πηλοῦ αὐτοῦ, δηλονότι τοῦ σώματός του ἀφ’ ἑτέρου. Τό ἄφθαρτον σκήνωμα τοῦ ἡγιασμένου Πατρός ἡμῶν Σάββα ἀποτελεῖ ἀκένωτον πηγήν, ἐκ τῆς ὁποίας ἀναβλύζει εὐωδία καί ἰαματική θεραπευτική ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἰδού λοιπόν, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἡ σημασία τῶν ἁγίων λειψάνων καί ἰδού ὁ λόγος, διά τόν ὁποῖον ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία ἀποδίδει ἰδιαιτέραν τιμήν εἰς τά λείψανα τῶν ἁγίων καί δικαίων αὐτῆς. Ἄς ἀκούσωμεν καί πάλιν τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ: «Ὅτι διά μέσου τοῦ νοῦ ὁ Θεός ἔγινε ἔνοικος στά σώματα [τῶν δικαίων] τό λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. «Οὐκ οἴδατε ὅτι τά σώματα ὑμῶν ναός τοῦ ἐνοικοῦντος ἐν ὑμῖν Πνεύματος Ἁγίου ἐστίν;» (Α’ Κορ. 6,19) «Ὁ Κύριος τό Πνεῦμά ἐστι», (Β΄ Κορ. 3, 17). Πῶς λοιπόν μποροῦμεν νά μήν τιμῶμεν τούς ἐμψύχους ναούς τοῦ Θεοῦ, τά ἔμψυχα τοῦ Θεοῦ σκηνώματα; Διότι αὐτοί ζῶντες στάθηκαν μπροστά εἰς τόν Θεόν μετά παρρησίας».
Τοιοῦτος ἔμψυχος ναός τοῦ Θεοῦ ἀνεδείχθη καί ὁ θεοφόρος Πατήρ ἡμῶν Σάββας, τοῦ ὁποίου ὁ θάνατος ὕπνος μᾶλλόν ἐστι ἤ θάνατος, ὡς μαρτυρεῖ τοῦτο καί ὁ ὑμνῳδός λέγων: «Μέτριος, ἄκακος, πρᾷος, ἁπλοῦς, ἡσύχιος, ὡς χρηματίσας Πάτερ, ὑπέρ ἄνθρωπον ὄντως, καί ἄϋλος ἐν ὕλῃ οἶκος Θεοῦ καθωράθης πανάξιος; τάς ἐξ αὐτοῦ προϊούσας σοι δωρεάς συμπαθῶς διαπορθμεύων ὑμῖν».
Ἡμεῖς δέ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ τιμῶντες τήν ἀνακομιδήν τῶν λειψάνων τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα τοῦ ἡγιασμένου παρακαλέσωμεν αὐτόν καί τήν ὑπερευλογημένην Θεοτόκον καί Μητέρα τοῦ Θεοῦ λέγοντες: Χριστόν ἱκετεύσατε δωρηθῆναι τῷ κόσμῳ καί τῇ περιοχῇ ἡμῶν εἰρήνην καί τό μέγα ἔλεος. Ἀμήν. Ἔτη πολλά καί εἰρηνικά».
Ἡ συνοδεία τῶν Πατέρων ἐπέστρεψεν εἰς Ἱεροσόλυμα, διελθοῦσα κατά τό ἔθος ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἀββᾶ Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας